‘Un petit geste pour le soignant, Un grand pas pour le patient’. Dit is de naam van het opleidingsproject waarmee dit groot openbaar Brussels ziekenhuis de prijs van de jury wegkaapte. In deze laatste blog gaan we dieper in op de opleiding zelf.
Meer dan 500 medewerkers training op 3 maanden tijd, in 2 talen. Opleiding op grote schaal was van in het begin één van de pijlers van dit project. Dit hebben we gerealiseerd met een Nederlandstalige opleidingsleverancier Ampersandt en het Franstalige Evoluo (zie foto).
Er is daarbij gekozen voor een opleiding van een halve dag. Dat is lang genoeg om de techniek grondig uit te leggen maar niet lang genoeg om elke deelnemer zo veel te laten oefenen dat de SBAR-methodologie echt verworven is. Daarom hebben we een aantal maatregelen genomen om de korte opleidingstijd zoveel mogelijk resultaat te laten opleveren.
De directe leidinggevende betrekken bij de opleiding
Om optimale leertransfer van de opleiding naar de werkpraktijk te verzekeren, is het betrekken van de directe leidinggevende een belangrijk sleutelelement. Dit hebben we gedaan door 2 weken voor de opleiding elke deelnemer én zijn/haar directe leidinggevende een e-mail te sturen met de met de vraag om 2 afspraken met elkaar te maken. In het eerste overleg voor de opleiding kozen de deelnemer en zijn of haar baas 2 situaties uit de reële werkpraktijk. Situaties die zich lenen tot een SBAR-communicatie en die de deelnemer meebracht naar de opleiding. Zo had de deelnemer eigen oefenmateriaal tijdens de opleiding. Tijdens het tweede overleg na de opleiding bespraken de deelnemer en de directe leidinggevende deze gemaakte oefeningen.
De patiënt mee in de opleiding
De oefeningen waren zo opgebouwd dat ook de patiënt een stem kreeg. Dit had een bijzonder effect op de deelnemers. Ze stonden er zo bij stil welk effect de SBAR-communicatie heeft op de patiënt. Telkens opnieuw stelden zij vast dat de patiënten zich gehoord en gerespecteerd voelden. Zo bevestigde de opleiding op haar beurt de centrale plaats van de patiënt
Aanpak die motiveert
Zoals beschreven in de tweede blog begon elke opleidingssessie met een video waarin de Karin Keppens – de directrice van het verpleegkundig en paramedische departement – elke deelnemer verwelkomde in de opleiding. Ze legt ook het belang van SBAR uit en de link met de organisatiedoestellingen. De bedoeling van deze video is onder andere deelnemers aanspreken op overtuigingsniveau. Overtuigingen zijn een sterke drijfveer in autonome motivatie. Volgens de Zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan zorgt dit voor een duurzame en kwaliteitsvolle motivatie.
Elk van ons communiceert een hele dag lang, vaak zonder bijzonder veel aandacht te besteden aan hoe we dat doen en wat we communiceren. In je dagelijkse werkpraktijk overschakelen naar een andere, veel gestructureerde manier van communiceren vergt daarom – zeker in het begin – een sterke motivatie.
Deze autonome motivatie bevorderen zat trouwens ook nog in andere aspecten van deze opleiding.
SBAR: een project van iedereen
In de derde blog over dit onderwerp hebben we het gehad over de performance support. Vele van de uitgewerkte jobaids waren het resultaat van suggesties die deelnemers. Op het einde van de opleiding beantwoordde elke deelnemer de vraag ‘Wat heb jij nodig van het ziekenhuis om SBAR te gaan gebruiken’. De trainer noteerde en stuurde deze suggesties door naar de stuurgroep. Zij gingen dan aan de slag met de relevante suggesties.
Oefenboekje
Van in het begin hebben we ervoor gekozen medewerkers de mogelijkheid te geven op verschillende manieren te leren. Zo is er de opleiding maar er is ook enorm veel werk gestoken in een oefenboek. Er werd per grote afdeling (geriatrie, revalidatie, materniteit, …) een oefenboekje gemaakt. Daarin krijgt de lezer eerst de uitleg bij de techniek en een uitgewerkt voorbeeld volgens de SBAR-methodiek. Daarna zijn er 5 cases die de lezer kan maken. Hij of zij kan vervolgens samen met zijn of haar directe leidinggevende deze bespreken.
Deze oefenboekjes zijn op een bijzondere manier tot stand gekomen. Elke hoofdverpleegkundige heeft een case + uitwerking aangeleverd. Deze zijn in persoon verzameld door de administratieve medewerkster van de opleidingsverantwoordelijke. Alhoewel deze inspanning arbeidsintensief was, heeft het er mede voor gezorgd dat SBAR ‘front of mind’ is bij elke leidinggevende.
Ten slotte … nog een persoonlijke noot
Ik heb in dit project alle Nederlandstalige opleidingssessies verzorgd. Ik heb in mijn lange loopbaan als trainer-consultant al heel veel communicatie-opleidingen gegeven maar deze opleidingen waren anders om een bijzondere reden. Ik heb nog niet vaak het gevoel gehad om bij te dragen aan iets dat zo wezenlijk het verschil kan maken voor mensen.